Człuchów: oaza Pojezierza Południowo-pomorskiego

Tego szukamy w Człuchowie

Przekonaj się, co kryje się pod najczęściej wyszukiwanymi frazami internautów, takimi jak: Człuchów, pogoda Człuchów, rola Człuchów, praca Człuchów, PUP Człuchów.

Jeśli jesteś osobą, która chce dowiedzieć się czegoś więcej o Człuchowie, tutaj możesz przeczytać kilka słów o jego historii.

Na przesmyk pomiędzy dwoma jeziorami przybyli osadnicy z terenów nad Notecią, wznosząc prasłowiański gród z drewna. Ślad tej osady przetrwał na szczycie wzgórza, które znajduje się pod miastem. W czasach rządów książąt gdańskich ta osada była częścią kasztelanii szczytnieńskiej. Siedzibą tej kasztelanii było Szczytno, leżące 20 km na północny zachód od dzisiejszego Człuchowa, choć teraz już nieistniejące. W 1312 r. Zakon Krzyżacki nabył Człuchów od synów Mikołaja z Ponieca za niewielką sumę. Wówczas miasta takie jak Tuchola, Człuchów i Lębork awansowały na znaczenie jako lokalne ośrodki władzy. Decyzję o umiejscowieniu zamku obronnego w Człuchowie wspierały naturalne piękno tego regionu oraz jego trudny do zdobycia charakter, który przez wiele wieków uczynił z zamku niezdobytą twierdzę.
Główną, a przez długi czas jedyną budowlą z cegieł w Człuchowie był zamek. Na terenie podgrodzia powstała natomiast niewielka osada przyzamkowa, którą zamieszkiwali Kaszubi i niemieccy osadnicy. Współcześnie uważa się, że ta osada była początkiem miasta. W okresie wielu konfliktów zbrojnych drewniane budynki w mieście wielokrotnie padały łupem ognia. Specyfika Człuchowa jako centrum administracyjnego i militarystycznego przyczyniła się do szybkich zmian etnicznych, które miały miejsce na tym obszarze już w XIV wieku. W połowie XIV wieku zakon Krzyżacki zainicjował kolonizację południowo-zachodnich obszarów swojego państwa, sprowadzając osadników z krajów niemieckich.
W okresie I Rzeczypospolitej Człuchów pełnił funkcję centrum administracyjnego, zarządzając całą południowo-zachodnią częścią Prus Królewskich. W porównaniu z innymi miastami tamtej epoki Człuchów był miastem niewielkim, a jego liczba rzemieślników pod koniec XVI wieku umiejscawiała go na równi z Białym Borem. Przewaga niemieckojęzycznej ludności w Człuchowie przyczyniła się do szybkiego przyjęcia reformacji i przejęcia miejscowego kościoła już w 1550 r. Wspierał to ówczesny starosta Latalski, który sam był wyznawcą protestantyzmu. Dokumenty z 1750 r. opisują Człuchów jako miasteczko z 20 domami przy rynku, 25 przy drogach, 8 warsztatami rzemieślniczymi i 3 kramami. Miasto również ucierpiało w XVII wieku z powodu wojen, aż do tragedii pożaru w 1598 r., po którym ocalały jedynie 2 budynki. Miasto zostało zniszczone również podczas obu wojen szwedzkich. W czasie okresu "potopu" podczas wojen szwedzkich zamek, który wcześniej nie wpadł w ręce najeźdźców, został zdobyty przez szwedzką jazdę fińską. Po zakończeniu walk i podpisaniu pokoju oliwskiego Człuchów i okoliczne wsie były tak zrujnowane, że brakowało środków na odbudowę. W celu poprawy sytuacji starosta Radziwiłł sprowadził do Człuchowa żydowskich kupców, którzy z czasem założyli własną osadę na przedmieściu chojnickim wraz z synagogą, szkołą dla chłopców i sądem, znaną jako jurydyka. We wrześniu 1772 r. w wyniku umów rozbiorowych wojska pruskie wkroczyły do miasta. W nowym układzie administracyjnym Człuchów został włączony do powiatu chojnickiego. W latach 1786 i 1793 miasto dotknęły ostatnie z wielkich pożarów, które spustoszyły Człuchów. Wówczas opracowano plany odbudowy, zachowujące dawny układ urbanistyczny i uwzględniające nowoczesne standardy. Zgodnie z prośbą mieszkańców król zezwolił na rozbiórkę zamku, a uzyskane z niego cegły wykorzystano do budowy. Z zamku pozostała tylko wieża górująca nad miastem oraz zrekonstruowana kaplica zamkowa (w latach 20. XIX wieku). Po roku 1818 Człuchów ponownie stał się miastem powiatowym. Pod koniec lat 30. XIX wieku dokonano modernizacji trasy szosy Berlin-Królewiec, a w 1844 r. główna ulica została oświetlona. Kolej została zbudowana w latach 1877–1878, przekształcając Człuchów w istotny węzeł komunikacyjny. W 1865 r. otwarto niewielki szpital miejski, a w 1871 r. założono Powiatową Kasę Oszczędności w Człuchowie. Warto zaznaczyć, że do roku 1892 w mieście nie funkcjonowała poczta, a jej budowa była możliwa dopiero po interwencji głównego poczmistrza Niemiec na prośbę prywatnego inwestora. Odrodzenie Polski w 1918 r. miało znaczący wpływ na Człuchów. Granica oddalająca miasto od swoich dawnych gospodarczych i towarzyskich relacji została ustanowiona kilkanaście kilometrów od miasta. To spowodowało częściową wymianę ludności, w tym przybycie do Człuchowa znacznej liczby tzw. optantów. Miasto, jak wiele innych niemieckich miejscowości przygranicznych, borykało się z problemami demograficznymi i gospodarczymi. W czerwcu 1938 r. w Człuchowie odbyła się uroczystość wmurowania kamienia węgielnego pod budowę blisko 600 domów dla Hitler-Jugend na terenie całych Niemiec. Jednak w okresie dwudziestolecia miasto również się rozwijało, zyskując nowe obiekty kulturalno-rekreacyjne, w tym nowy stadion z zapleczem oraz powiatowe muzeum. Już we wrześniu 1939 r. przez Człuchów przemieszczały się oddziały polskich jeńców kierowane do słynnego oflagu w Czarnem. Wkrótce potem do miasta zaczęli przybywać robotnicy przymusowi. Dopiero jesienią 1944 r. człuchowianie odczuli bezpośredni wpływ wojny, a władze rozpoczęły proces ewakuacji. Wojska radzieckie wkroczyły do granic powiatu pod koniec stycznia 1945 r., a miasto zostało zdobyte 27 lutego 1945 r. W wyniku walk zniszczeniu uległo około 60% zabudowy Człuchowa. W ciągu trzech lat ludność niemiecka została wysiedlona, a na jej miejsce przybyli osadnicy z sąsiednich regionów i repatrianci z wschodu. W 1947 r. osiedlono w powiecie i mieście Ukraińców, którzy zostali przesiedleni z Bieszczad w ramach akcji „Wisła”. Odbudowa zniszczonego miasta przebiegała powoli. Dopiero w latach 60. zaczęły powstawać nowe budynki, choć obecnie spojrzenie na nie jest mało atrakcyjne.

Zajrzyj po więcej informacji od Twojego Miasta!

Fakty
Dane statystyczne
Pogoda